Vorige maand liet gedeputeerde Hans Kuipers (GroenLinks) weten dat organisaties van de traditionele vreugdevuren hulp van hun gemeente krijgen als er ingewikkelde stikstofberekeningen nodig zijn. Als een paasvuur binnen een straal van vijf kilometer van kwetsbare natuur (Natura 2000-gebied) is gepland, is zo’n zogeheten Aerius-berekening nodig. Uitzondering op die regel vormen paasbulten die al sinds 1994 op dezelfde plek worden ontstoken, die kunnen sowieso doorgaan.

In Midden-Drenthe worden jaarlijks zestien paasvuren ontstoken. Daarvan liggen er twaalf dicht bij kwetsbare natuur. „In januari hebben we de vergunning aangevraagd. De reactie van de gemeente was toen dat men ervan uitging dat het goed kwam. In februari was het: ‘Tja, we weten het niet’”, zegt Harry Veen uit Westerbork, die al jaren in de organisatie van het paasvuur in het dorp zit.

Het paasvuur aan de Heerakkers is dicht bij een Natura 2000-gebied. Na het bericht van de gemeente vorige maand, werd het stil. Toen Veen onlangs contact opnam, kreeg hij te horen dat Midden-Drenthe met de provincie gaat overleggen. Veen: „Het is nog steeds stil. Wat steekt is dat de gemeente pas begin dit jaar is gaan uitzoeken hoe het zit. Dat had toch ook vorig jaar al gekund. We zitten nu 2,5 week voor Pasen; wat moet je als organisatie? De lol gaat er wel een beetje af zo.”

Fakkels

De plek aan de Heerakkers is zo’n achttien jaar geleden in gebruik genomen; ruim na 1994 dus.. Een vergunning is daarom niet meer vanzelfsprekend. Veen: „We krijgen vragen in het dorp: gaat het wel door? Mensen willen hun snoeiafval aanleveren, zoals elk jaar. Dat kan nu nog niet. Wij willen al die rompslomp eromheen niet. Het moet gewoon een leuk evenement zijn. Qua organisatie houden we het altijd vrij eenvoudig. De groep 8-leerlingen uit het dorp steken elk jaar met fakkels de bult aan; iedereen leeft ernaartoe.”

„Wij zijn er nog niet uit”, reageert woordvoerder Petra van der Ploeg van de gemeente Midden-Drenthe. „We hebben zelf één Aerius-berekening laten uitvoeren op de voor deze gemeente meest gunstige locatie en die pakte al ongunstig uit. Wij merken dat mensen graag willen starten met de opbouw, maar het college van burgemeester en wethouders bespreekt dit volgende week. We willen duidelijkheid bieden, maar komen er met deze richtlijnen niet uit. Dus de kans is groot dat we het bij de provincie neerleggen.”

„Ze laten het er gewoon weer op aankomen”, zegt een organisator elders uit de provincie, die anoniem wil blijven. „Je moet er als organisatie haast een deskundige voor inhuren.”

Foto’s van voor 1994

Maar de insteek van de provincie was juist dat de gemeenten de organisaties bij de hand zouden nemen en ook de Aerieus-berekeningen zouden betalen, als die nodig waren. Dat laatste gebeurt ook wel, blijkt uit een rondgang langs de tien gemeenten waar paasvuren worden gehouden. Maar duidelijkheid en eenduidigheid is er langs niet overal.

In Westerveld wordt bijvoorbeeld nog overlegd over de richtlijnen. In de buurtschap Wittelte hebben inwoners van de organisatie het verzoek gekregen om foto’s van het plaatselijke paasvuur van vóór 1994 aan te leveren. Dit mede namens de gemeente, meldt de organisatie per mail aan inwoners.

In Aa en Hunze moeten vijf van de zeventien paasvuurorganisaties een Aerius-berekening laten uitvoeren, omdat zij op een nieuwe locatie zitten. De andere twaalf hebben een ‘langlopende vergunning’, laat een woordvoerder weten.

De gemeente Borger-Odoorn pakt het anders aan. „Wij erkennen alle negen paasvuren in onze gemeente als een activiteit van voor 1994. Dit betekent dat geen Aerius-berekening aangeleverd hoeft te worden”, meldt een woordvoerder. Wel laat hij weten dat er een flora- en faunaonderzoek, een zogenoemde quickscan, moet worden uitgevoerd. De kosten daarvoor neemt de gemeente ook voor haar rekening.

Op de vraag of de paasvuren ook daadwerkelijk van voor 1994 zijn, is volgens hem „lastig te beantwoorden. Het is namelijk lastig om dit precies uit te zoeken.”

Overgangsjaar

In de gemeenten Hoogeveen en De Wolden, waar in totaal negen vergunningen zijn aangevraagd, is volgens een woordvoeder „alles erop gericht om de paasvuren te laten doorgaan”. Twee ervan, in De Wolden, hebben zekerheid; de rest wacht nog op bericht over de Aerius-berekeningen. „Bij een waarde boven 0,0 mol stikstofneerslag moeten we naar de provincie. Die kan vervolgens besluiten iets toch toe te staan, bijvoorbeeld in het kader van een overgangsjaar”, zegt een woordvoerder.

Dat laatste past bij de Drentse lijn, waartoe burgemeester Eric van Oosterhout van Emmen het initiatief heeft genomen, zegt zijn woordvoerder Martin de Bruin. Toen de provincie vorige maand liet weten dat het de paasvuren een gemeentelijke aangelegenheid zijn, heeft Van Oosterhout het onderwerp naar zich toegetrokken, zegt De Bruin.

„Daaruit is een soort leidraad ontstaan: paasvuren die er sinds 1994 zijn, kunnen sowieso doorgaan. Zo niet, dan moet stikstofonderzoek plaatsvinden, waarbij gemeenten de organisaties helpen en de kosten dragen. Als de uitkomsten ongunstig zijn, kunnen burgemeesters bij de provincie ontheffing aanvragen voor overgangsjaar. Het is natuurlijk aan de andere Drentse gemeenten zelf of ze die leidraad hanteren.”

‘Minder enthousiast’

In Emmen zijn er dit jaar zestien paasvuren, waarvan alleen de organisatie in Weiteveen een Aerius-berekening moest laten doen, vanwege de korte afstand tot natuurgebied Bargerveen. Uitkomst is dat ook dit paasvuur kan doorgaan.

In buurgemeente Coevorden was de afgelopen weken nog geen zekerheid, al werden in sommige dorpen wel al takken ingezameld. Woensdagochtend kwam het verlossende woord: de paasvuren kunnen doorgaan. „We zien 2023 als een overgangsjaar. De uitslagen van het stikstofonderzoek dat is uitgevoerd, gaan we gebruiken om verder met de provincie en de organisaties te overleggen hoe het volgend jaar moet”, zegt woordvoerder Gert de Groot.

In Coevorden kwamen dit jaar acht vergunningsaanvragen binnen; tegenover achttien in eerder jaren. De gemeente liet in alle gevallen een Aerius-berekening maken en betaalde die voor de organisaties. Ook helpt Coevorden met het aanleveren van alle gegevens voor de berekening. Dat varieert van de hoeveelheid en soorten hout, de grootte, de breedte, met wat voor machines de bult wordt opgebouwd, schetst De Groot. „Deze extra administratieve inspanning zorgt ervoor dat organisatoren minder enthousiast zijn om de paasvuren te organiseren.”

Traditie koesteren

Hij benadrukt dat Coevorden de traditionele paasvuren in stand wil houden en dat de gemeente het zo makkelijk mogelijk wil maken voor organisatoren. Om snel en rechtstreeks contact te houden, zitten de organisatoren in een appgroep samen met de gemeente. „We wilden ze zo snel mogelijk duidelijkheid geven. Je wilt dit soort drempels gewoon niet als gemeente. Paasvuren zijn een sociaal gebeuren. „Wij koesteren de traditie en staan daarvoor. Natuurlijk zijn we aan regels gebonden, maar we willen vooral kijken hoe het wél kan”