Waterbedrijf Drenthe weet het nu al: droge winter leidt dit jaar tot watertekort in zomer

Het regende pijpenstelen in januari en vrijdag viel er onafgebroken natte sneeuw. Toch trok Marc Koenders vrijdag een zorgelijk gezicht toen hij gedeputeerde Hans Kuipers (GroenLinks) toesprak over de neerslagontwikkelingen boven Drenthe. „Over het geheel genomen hebben we een droge winter gehad”, zegt Koenders. En dat heeft in de zomer gevolgen voor de waterhuishouding in Drenthe die natuur en landbouw zullen merken.

‘Houd het water langer vast’

Hoeveel water valt er boven Drenthe, hoeveel verdampt er weer, hoeveel gebruiken we voor drinkwater en wat stroomt er weg naar het IJsselmeer en de Waddenzee? Deze vragen lagen ten grondslag aan het rapport dat Koenders samen met zijn directeur Vivienne Frankot Kuipers overhandigde. Kort gezegd komt het erop neer dat het provinciebestuur meer moet doen om het water langer in Drenthe vast te houden, om in de zomer perioden van grote droogte te voorkomen. Dit betekent dus dat Drenthe ‘natter’ wordt, met gevolgen voor landbouw en natuur.

Op het oog is er weinig aan de hand. Jaarlijks valt er gemiddeld een kleine 2400 miljard liter water op de provincie. Dat is een laag van 80 tot 90 centimeter over het oppervlak van Drenthe. Twee derde van die regen, dus zo’n 1600 miljard liter, verdampt weer. Voor ons drinkwater gebruiken we ‘slechts’ 0,64 miljard liter.

In zomer verdampt meer dan in winter

Probleem is alleen dat de verdeling over het jaar ongelijkmatig is. In de winter valt er meer neerslag dan er verdampt, maar in het voorjaar slaat dat om. „Vooral wanneer de natuur ontluikt”, zegt Koenders. Ook in een natte zomer verdampt er meer dan er valt. En juist in de warmste maanden piekt het drinkwatergebruik.

WMD bracht ook de waterstromen in Drenthe in kaart. Via kanalen, beken en rivieren stoomt er jaarlijks gemiddeld 668 miljard liter weg richting IJsselmeer en Waddenzee. Daarnaast komt er jaarlijks bijna een miljard liter in de bodem. Maar omdat dat voor een groot deel terechtkomt in het hoog gelegen deel van Drenthe (op het omgekeerde soepbord) stroomt bijna de helft daarvan via de ondergrond weer naar het oppervlaktewater.

‘Drenthe moet als spons werken’

Drenthe moet meer gaan werken als een spons, zegt Koenders, en het water langer vasthouden. Want het drinkwatergebruik neemt toe door een groeiende bevolking en meer industriële grootverbruikers. Koenders vreest dat Drenthe door de klimaatverandering rond 2050 daarom grotere problemen krijgt met droogte in de zomers. Bovendien zullen de winters natter worden, wat de noodzaak versterkt om dan ruimte te maken voor een overschot aan water. Verhoging van de grondwaterstand en meer ruimte voor beken en slenken zijn maatregelen om het water langer vast te houden.

De provincie neemt zich het rapport ter harte, verzekerde Kuipers toen hij dat in ontvangst nam. „De komende jaren werken we aan onze nieuwe omgevingsvisie. Samen met waterschappen en andere betrokken partijen zoals de natuurorganisaties, de landbouw en de waterschappen, kijken we hoe we meer ruimte voor het vasthouden van water kunnen creëren.”