Aardappeleters | Maandaggevoel

De aardappeleters- Van Gogh - april-mei 1985, Nuenen.

De aardappeleters- Van Gogh - april-mei 1985, Nuenen. Foto: Van Gogh museum Amsterdam

Diep en diep ellendig. Zo voelde Vincent van Gogh zich regelmatig. Eind jaren 1800 waren hard, zeker als je geen geld had. En Vincent van Gogh was een armoezaaier.

Zijn broer Theo, zijn rots in de branding, hield hem niet alleen in leven door hem jarenlang geld toe te sturen. Van dat geld kon hij ook wat teken- en schilderspullen kopen. Die kant van Vincent wordt niet vaak belicht. Alhoewel iedereen het verhaal kent van de geflipte kunstenaar die zijn oor af sneed. Natuurlijk geen actie van een mentaal stabiele persoon.

Ik was denk ik een jaar of 10-11 dat we op de lagere school druk in de weer gingen met het thema Vincent van Gogh. We zullen vast zonnebloemen hebben geschilderd, en gezaaid. Kan zo maar eens in 1983 geweest zijn. Honderd jaar daarvoor zette Vincent namelijk ook zijn eerste stappen in Nuenen. Ziet u een patroon?

Katholieke bolwerk

Ik wel. Ik ben opgegroeid in het dorp waar Vincents vader in 1883 beroepen werd als dominee van de kleine protestantse gemeenschap in het verder katholieke bolwerk Nuenen. Daar reisde zoon Vincent vanuit Drenthe in december naartoe, toen hij ook hier geen zielenrust vinden kon. Niet dat hij dat uiteindelijk ergens kon, trouwens. De laatste maanden van 1883 doolde Van Gogh door Drenthe. Een kunstenaar, levenslang op de loop voor zichzelf.

Ik heb altijd al gevonden dat de somberheid uit zijn werken droop. Alhoewel hij later toch ook wel kleur ontdekte, het heeft hem niet van zichzelf kunnen redden.

Aardappelen

Maar ok, Nuenen. 1983-1984. Marketing campagne in het dorp. Ik herinner me een enorm schilderij van de aardappeleters met een podium ervoor. Daarop een tafel met stoelen en aardappels. Zo kon je poseren in het schilderij. Ik hield niet van aardappelen als kind, en dat schilderij? Brrrrr. Ik vond die mensen zo lelijk. Vervormd, duister met rare knokige handen.

Maar ik was wel trots. Want die beroemde schilder had in ons dorp gewoond. In de pastorie waar destijds de vader van Van Gogh woonde, daar woonde nog altijd de dominee. En de zoon van de dominee, die zat in mijn klas! Bovendien, die zoon van de dominee, die is ook nog eens op dezelfde dag jarig als ik. Dat maakt mij speciaal, dacht ik. Kinderlogica. Dat Vincent in zijn tijd bijna uitgespuugd werd door de maatschappij, dat wist ik niet en werd ook niet verteld.

Binnen kijken

In de loop van 1984 werd een groot beeld van Vincent van Gogh geplaatst, in het park. Midden in het dorp. Er kwam ook nog een museum, en touringcars met buitenlanders. Die zich vergapen aan de pastorie. „Soms bellen mensen ook aan”, vertelt klasgenootje-domineeszoon me jaren later tijdens een klassenreünie. „Willen ze binnen kijken.”

Wie dat ook in Hoogeveen wil, binnen kijken bij het het huis van de familie Hartsuiker waar Vincent sliep., dat kan. Logement Hartsuiker is te boeken, via AirBNB .